مواد منفجره
مواد منفجره شامل موادی میشود که از نظر شیمیایی ناپایدار هستند و در زمان شروع فرایند انفجار، با سرعت بالا شروع به منبسط شدن میکنند و حجم بالای گاز و گاهی نور و صدای بالا ایجاد میکنند. آزاد شدن گاز امکان دارد باعث پرتاب شدن اجسام و قطعات اطراف بشود و همچنین آنها را به ترکش تبدیل کند.
ترکیب های انفجاری متشکل از دو بخش اکسیدکننده و سوخت هستند . میدانید که هر مادهٔ سوختی اگر در برابر حرارت مناسب و در کنار اکسیژن قرار بگیرد آتش خواهد گرفت و می‌سوزد. اما به این دلیل که در هوا اکسیژن به طور خالص موجود نیست، سوختن این مواد هم به مرور انجام میشود. در مواد منفجره، به همراه سوخت، از ماده اکسیدکننده هم استفاده میشود. ماده اکسید کننده، در زمان واکنش مقدار بالایی اکسیژن آزاد خواهد کرد و این اکسیژن در ترکیب با سوخت قرار میگیرد و موجب واکنش سریع و یکدفعه کل سوخت خواهد شد و انفجار صورت میگیرد ، بدین خاطر مواد منفجره جهت انجام واکنش نیاز به هوا ندارند و میتواند اکسیژن مورد نیاز خودش را از داخل خود به دست آورد.
ماده منفجره یک ترکیب شیمیایی یا ترکیب مکانیکی است. هر ماده سوختنی میتواند باعث انفجار شود اما در صورتی که اکسیژن به اندازه کافی موجود باشد و امکان مخلوط شدن با سرعت اکسیژن و مواد سوختنی وجود داشته باشد.
و کاربرد مواد انفجاری در راه سازی، تونل سازی، بهره برداری از معادن، سد سازی ، تخریب ، پل سازی ، صنایع نظامی ، آتش بازی و… است.
تاریخچه مواد انفجاری
در ابتدای قرن۱۷ و شکستن سنگ با مواد منفجره اغاز شد و این همزمام با ساخت باروت بود. در سال ۱۸۱۳ تی . جی پلانز ،نیترو سلولز را ساخت. در سال ۱۸۶۷ آلفرد نوبل نیترو گلیسیرین را جذب در دیاتومیت کرد و به این منظور بود ک حمل گلیسیرین اسان تر صورت بگیرد و در ادامه یک جسمی پلاستیکی حاوی ۷۵ درصد نیترو گلیسیرین به دست آمد.
این ماده توانایی این را دارد که تا سه برابر وزن خودش را نیترو گلیسیرین جذب کند. و محصول ان را «Guhar Dynamite» مینامند. جالب است بدانید که کلمه دینامیت برگرفته از یک کلمه یونانی به نام «dynamits» است که معنی ان نیرو است.
در سال ۱۸۷۵ نوعی از دینامیت را آلفرد نوبل ساخت کا ترکیب ژلاتینی بود و ۹۲ درصد نیترو گلیسیرین و ۸ درصد نیترو سلولز تشکیل شده بود. این ماده حتی امروزه هم جزو مواد منفجره بسیار قوی صنعتی به شمار میرود. بعد از آن در حدود سال ۱۸۷۹ با ترکیب کردن نیتران سدیم و … با ژلاتین انفجاری ، باعث تولید مواد منفجره ضعیف تر شدند. شکل ها و انواع مختلفی از مواد منفجره به همین روش تولید شده اند. در سالهای ۱۹۵۰ تا ۱۹۶۰ مواد انفجاری ژله ای و در سالهای ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۰ مواد انفجاری امولسیون تولید شدند و به بازار مصرفی فرستاده شدند.
تفاوت مواد منفجره در چیست
ترکیبات انفجاری مختلفی وجود دارد که در ساختار خود باهم دیگر دارای تفاوتهایی هستند و به همین علت انواع گوناگونی از این مواد وجود دار . این تفاوت ها در حساسیت، سرعت انفجار، قدرت انفجار، چگالی، رطوبت، آتش گیری و سمیت است.
چند نمونه از مواد منفجره
تی‌ان‌تی (TNT)
باروت
دینامیت
سمتکس
پینتریت (پتن)
آمونیوم نیترات (AN)
آنفو (ANFO)
هیکسوژن
نیتروگلیسیرین (NG)
نیترو استارچ
پروکسید استون
سی۴
گلیکول دی نیترات (GDN)
پنتا اریتریتول تترا نیترات (PETN)
آر دی ایکس (RDX)
دی آزو دی نیترو فنول
دی نیترور سور سینات سرب
اکسیژن مایع (LOX)
نیترات اوره
فولمینات جیوه (II)
فولمینات نقره
سرب استیفنات
آزید سرب (II)
آزید نقره
دی آزو دی نیتروفنول (DDNP)
تتراسن
آمونیوم پرکلرات
هیکسوژن
آر. دی. ایکس ( نام دیگر هکسوژن) و (به انگلیسی: RDX) یک ترکیب آلی است که دارای فرمول شیمیایی 3(O2NNCH2) است. این ماده به صورت جامد است و رنگ آن سفید است این ماده بدون بو و مزه بوده و اکثراً به عنوان یک ماده مانفجاری به کار گرفته میشود. این ماده از نظر شیمیایی یک نیترامید طبقه‌بندی میشود و خاصیت هایی مشابه به اچ‌ام‌ایکس را دارد. این ماده منفجره قدرتی مقداری بالاتر از تی‌ان‌تی دارد و در جنگ جهانی دوم و بعد از آن خیلی کاربرد داشته است و اکنون هم بسیار کاربرد دارد. این ماده مسبب انفجار در بمب خمیری C-4 می باشد. آر.دی. ایکس ماده ای منفجره پایدار برای انبارش و از پر قدرت ترین مواد منفجره نظامی است که تا کنون شناخته شده است. این ماده اساس ساخت مواد منفجره بسیاری است.
آر.دی. ایکس نام های دیگری نظیر سیکلونیت، هکسوژن (مخصوصا در زبان روسی، فرانسوی و آلمانی و کشورهای متأثر از این زبان‌ها)، T4 و نام شیمیایی «سیکلو تری متیلین تری نیترامین» دارد.
